Zielona karta do USA – czym jest i jak ją zdobyć?

Zielona karta do USA - czym jest i jak ją zdobyć?

O zdobyciu zielonej karty marzy wiele osób pragnących wieść w USA lepsze życie. Jej posiadanie i amerykańskie obywatelstwo to jednak dwie różne rzeczy.

Karta stałego pobytu wydawana rezydentom Stanów Zjednoczonych na przestrzeni dekad wiele razy zmieniała swoją fizyczną postać. Przez krótki okres tuż po II wojnie światowej dokument ten drukowano na zielonym papierze o niewielkim formacie. To właśnie wtedy zaczęto nazywać go zieloną kartą – i tak już zostało. Zieloną kartę można zdobyć na co najmniej kilka sposobów, można ją również stracić. Oznacza bowiem nie tylko przywileje, ale też pewne obowiązki.

Z tekstu dowiesz się m.in.:

  • jakie korzyści daje zielona karta do USA,
  • jakie ograniczenia wiążą się z posiadaniem zielonej karty,
  • jakie obowiązki spoczywają na posiadaczu zielonej karty,
  • jakie są różnice i podobieństwa między zieloną kartą a amerykańskim obywatelstwem,
  • jak można utracić zieloną kartę,
  • co to jest „biały paszport”,
  • w jaki sposób można zdobyć zieloną kartę do USA,
  • kto może ubiegać się o prawo stałego pobytu w USA.

Współcześnie zielona karta do USA to plastikowy dokument przypominający nieco dowód osobisty. Służy też zresztą do identyfikacji amerykańskich rezydentów, którzy nie są obywatelami Stanów Zjednoczonych. Bo trzeba wiedzieć, że wbrew powszechnej opinii posiadanie zielonej karty i amerykańskie obywatelstwo to dwie różne (choć nie aż tak bardzo) rzeczy.

Przeczytaj: Emigracja do USA – jak przeprowadzić się do Stanów Zjednoczonych?

Jakie korzyści daje zielona karta do USA

Osoba legitymująca się zieloną kartą może w Stanach legalnie mieszkać, uczyć się i zarabiać. Może też wielokrotnie opuszczać USA i powracać, bez konieczności ubiegania się o wizę. Nie potrzebuje ponadto wiz do przeszło stu krajów, z którymi Stany Zjednoczone zawarły porozumienie w tym zakresie. Posiadacze zielonej karty mają prawo ubiegać się o dofinansowanie nauki i rozmaite świadczenia (Social Security, Medicare, Supplemental Security Income), jeśli kwalifikują się do ich otrzymania. Oprócz tego wolno im zdobyć w USA prawo jazdy czy broń palną, o ile zezwalają na to lokalne przepisy – a także wstępować do niektórych formacji amerykańskich sił zbrojnych.

Zielona karta – ograniczenia

Po pięciu latach posiadania zielonej karty można starać się o obywatelstwo (jeśli twój współmałżonek już je posiada – zaledwie po trzech latach). I wiele osób z takiej możliwości korzysta, bo obywateli USA nie dotyczą choćby pewne ograniczenia ciążące na posługujących się zieloną kartą rezydentach. Jednym z takich ograniczeń jest konieczność odnawiania zielonej karty, gdy kończy się jej ważność, innym – zakaz opuszczania Stanów Zjednoczonych na dłużej niż rok.

Jeśli masz zamiar ubiegać się o obywatelstwo, twój pobyt poza USA nie powinien zaś przekroczyć pół roku, a w dodatku nie wolno ci korzystać z pomocy społecznej.

Kolejne ograniczenie to konieczność posiadania dokumentu tożsamości stale przy sobie (z obowiązku tego zwolnione są tylko dzieci do 18. roku życia) i meldowania się w Departamencie Bezpieczeństwa Wewnętrznego (Department of Homeland Security, DHS) w ciągu 10 dni od każdej przeprowadzki na terenie USA. W przeciwieństwie do obywateli tego kraju posiadacz zielonej karty nie może zajmować niektórych posad państwowych (ang. certain federal jobs) ani liczyć na pomoc amerykańskiej ambasady czy konsulatu za granicą. Nie wolno mu też zasadniczo głosować (ewentualne wyjątki dopuszczane są w niektórych wyborach na szczeblu lokalnym).

Wspomniane dofinansowanie nauki ponadto w pierwszej kolejności przyznawane jest obywatelom, a dopiero w dalszej – rezydentom. I jedni, i drudzy mogą poręczać za członków rodziny ubiegających się o zieloną kartę (p. niżej), ale w przypadku jej dotychczasowych posiadaczy dotyczy to tylko współmałżonka i dzieci stanu wolnego do 21. roku życia. Obywatel USA może być natomiast poręczycielem również rodziców i rodzeństwa. Proces starania się o zieloną kartę przebiega też znacznie szybciej, gdy poręczycielem jest obywatel, a nie rezydent USA.

Posiadaczy zielonej karty dotyczą jednocześnie restrykcje nałożone na amerykańskich obywateli przez inne kraje (np. w zakresie inwestycji na giełdach zagranicznych czy transferu dużych sum pieniężnych). Wspólny dla obywateli i rezydentów USA jest także obowiązek rejestracji mężczyzn w wieku od 18 do 26 lat w komisji poborowej (Selective Service System – U.S. Armed Forces).

Przeczytaj: Jak zostać obywatelem USA?

Zielona karta a obywatelstwo – podsumowanie

Jak więc widać, różnic między obywatelami USA a posiadaczami zielonej karty jest całkiem sporo. Dla ułatwienia zebraliśmy je jeszcze w formie poniższej tabelki:

Posiadacz zielonej karty (rezydent)Obywatel amerykański
Możliwość mieszkania, podjęcia nauki i legalnej pracy na terenie USATAKTAK
Możliwość wielokrotnego wjazdu do USA bez wizyTAKTAK
Możliwość przebywania poza USAmaksymalnie przez rokbez ograniczeń
Konieczność odnawiania statusuTAKNIE
Konieczność posiadania dowodu tożsamości zawsze przy sobieTAK (powyżej 18. roku życia)NIE
Obowiązek meldunkowyTAKNIE
Udział w wyborachNIE (z nielicznymi wyjątkami)TAK
Praca na państwowej posadzieNIE (w niektórych przypadkach)TAK
Pomoc amerykańskich placówek dyplomatycznych za granicąNIETAK
Dofinansowanie naukiTAK, ale przyznawane w dalszej kolejności (i często niższej kwocie) niż obywatelom USATAK
Sponsoring współmałżonka lub dzieci ubiegających się o zieloną kartęTAK, aczkolwiek cała procedura trwa znacznie dłużej niż w przypadku obywateli USATAK
Sponsoring rodzeństwa lub rodziców ubiegających się o zieloną kartęNIETAK
Restrykcje innych państw nałożone na obywateli USATAKTAK
Obowiązek rejestracji mężczyzn mających 18-26 lat w komisji poborowejTAKTAK

Jak można utracić zieloną kartę

Zarówno rezydenci, jak i obywatele amerykańscy muszą ponadto tak samo płacić podatki i przestrzegać prawa – na poziomie federalnym, stanowym i lokalnym. W razie złamania przepisów obowiązują ich podobne kary, przy czym posiadacz zielonej karty dodatkowo traci tę ostatnią, i to bezpowrotnie.

Inne powody, dla których można utracić status rezydenta USA, wynikają zasadniczo z tego, co opisaliśmy wyżej (choć czasami przyczyna cofnięcia zielonej karty potrafi leżeć też po prostu w zmianie obowiązujących przepisów imigracyjnych).

Utrata zielonej karty może być więc skutkiem:

  • niezarejestrowania się w komisji poborowej przez mężczyznę w wieku 18-26 lat,
  • niepoinformowania DHS o zmianie adresu zamieszkania,
  • nieokazania urzędnikowi imigracyjnemu karty stałego pobytu na wezwanie (trzeba ją wszak mieć stale przy sobie),
  • opuszczenia USA na ponad rok.

Czym są „biały paszport” i status powracającego rezydenta

Warto zaznaczyć, że w wyjątkowych sytuacjach rezydentowi wolno wyjechać ze Stanów na okres dłuższy – choć nieprzekraczający dwóch lat – jeśli przed wyjazdem uzyska on tzw. biały paszport (ang. re-entry permit). W tym celu należy złożyć w amerykańskim Urzędzie Imigracyjnym (US Citizenship and Immigration Services, USCIS) stosowny wniosek, wypełniając formularz I-131.

W przypadku gdy twój pobyt poza USA niespodziewanie wydłużył się do ponad roku, możesz ewentualnie udać się do amerykańskiej ambasady lub konsulatu i postarać o uzyskanie Statusu Powracającego Rezydenta (specjalnej wizy imigracyjnej). Zielonej karty nie stracisz jednak tylko wtedy, gdy udowodnisz konsulowi, że powrót do Stanów „na czas” był niemożliwy z naprawdę ważnych przyczyn, np. zdrowotnych.

Jak zdobyć amerykańską zieloną kartę

No dobrze. Wiesz już, jak można stracić zieloną kartę. A jak ją zdobyć? Sposobów jest co najmniej kilka.

Zmiana statusu w USA

Jeśli przebywasz w USA na podstawie wizy nieimigracyjnej (zob. „Rodzaje wiz do USA”), po pewnym czasie możesz rozpocząć starania o otrzymanie wizy imigracyjnej.

Proces ten nosi nazwę „Adjustment of Status” (nie mylić z „Change of Status”, o którym pisaliśmy w artykule „Zmiana statusu wizy w USA”) i wymaga poręczenia ze strony tzw. sponsora, którym może być amerykański obywatel, rezydent lub pracodawca. Musi on złożyć w Urzędzie Imigracyjnym tzw. petycję, czyli formularz I-130 w przypadku członków rodziny bądź I-140 w przypadku pracodawców. Po uzyskaniu akceptacji USCIS osoba ubiegająca się o zieloną kartę dostarcza tam wypełniony formularz I-485 (w niektórych sytuacjach można go złożyć wraz z petycją).

Ubieganie się o wizę imigracyjną

Sponsor musi przygotować petycję również wtedy, gdy znajdujesz się jeszcze w Polsce i stąd – za pośrednictwem amerykańskiej ambasady lub konsulatu – ubiegasz się o wizę imigracyjną. Mając ją w paszporcie, możesz udać się do Stanów Zjednoczonych. Przy wjeździe na teren USA urzędnik imigracyjny podbija wizę pieczęcią, która zastępuje kartę stałego pobytu na 12 miesięcy. W tym czasie otrzymasz wspomniany dokument plastikowy, z dłuższym terminem ważności.

Loteria wizowa

Zieloną kartę ważną od razu przez 10 lat uzyskać można w wyniku tzw. loterii wizowej. To potoczne określenie programu promującego różnorodność etniczną i narodową w USA. Mogą wziąć w nim udział obywatele krajów o niskim współczynniku emigracji do Stanów Zjednoczonych. Spośród wszystkich zgłoszeń komputer wybiera losowo (stąd właśnie słowo „loteria”) 50 tys. osób, które wraz z rodzinami otrzymają zieloną kartę. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule „Loteria wizowa do USA”.

Kto może się ubiegać o zieloną kartę do USA

Kto może się ubiegać o zieloną kartę do USA

W loterii może wziąć udział praktycznie każdy (choć oczywiście na uzyskanie statusu rezydenta raczej nie ma co liczyć ktoś, kto kiedyś został np. deportowany z USA za popełnienie poważnego przestępstwa). W przypadku pozostałych sposobów ubiegania się o zieloną kartę wystąpić o nią mogą natomiast tylko ściśle określone osoby.

Członkowie najbliższej rodziny obywatela USA

Do pierwszej grupy należą członkowie najbliższej rodziny (ang. immediate relatives) obywatela USA:

  • współmałżonek (warto wspomnieć, że oczekując na zieloną kartę, może on – po uzyskaniu zezwolenia od USCIS – podjąć w Stanach legalną pracę; przywilej ten nie przysługuje współmałżonkowi rezydenta),
  • dzieci mające mniej niż 21 lat i pozostające w stanie wolnym (tj. kawalerowie i panny),
  • rodzice – przy czym aby zostać ich sponsorem, obywatel amerykański musi mieć skończone 21 lat,
  • wdowy i wdowcy po obywatelach USA – jeśli małżeństwo trwało przynajmniej 2 lata; mogą złożyć petycję w swoim własnym imieniu, muszą to jednak zrobić w ciągu 2 lat od śmierci współmałżonka,
  • pasierbowie i pasierbice, a także macocha lub ojczym – o ile małżeństwo tworzące między nimi a obywatelem amerykańskim relację rodzinną zostało zawarte przed ukończeniem przez dziecko 18. roku życia,
  • adoptowane dzieci – o ile adopcja miała miejsce przed ukończeniem przez dziecko 18. roku życia.

Liczba zielonych kart wydawanych rocznie dla osób z tej kategorii nie jest odgórnie ograniczona, petycje są więc rozpatrywane na bieżąco.

Przeczytaj: Zielona karta po ślubie z obywatelem USA

Członkowie najbliższej rodziny rezydenta i dalszej rodziny obywatela USA

Jak już wspomniano, żona obywatela USA dostanie zieloną kartę szybciej niż żona rezydenta. Dzieje się tak dlatego, że kwalifikuje się ona do innej grupy aplikantów, określanej mianem „Preferences”. W oparciu o petycję rodzinną kart stałego pobytu wydaje się w tym przypadku ok. 480 tys. rocznie. To, kiedy zostanie rozpatrzony konkretny wniosek, zależy nie tylko od daty jego złożenia, ale też od „stopnia preferencji”.

  • Pierwsza preferencja rodzinna to niezamężne/nieżonate osoby w dowolnym wieku, mające przynajmniej jednego rodzica będącego obywatelem USA,
  • Druga preferencja rodzinna – współmałżonkowie posiadaczy zielonej karty i ich pozostające w stanie wolnym dzieci, które nie ukończyły 21 lat (Family Second Preference 2A), a także niezamężne/nieżonate osoby mające więcej niż 21 lat i przynajmniej jednego rodzica będącego rezydentem USA (Family Second Preference 2B),
  • Trzecia preferencja rodzinna – zamężne/żonate osoby w dowolnym wieku, mające przynajmniej jednego rodzica będącego obywatelem USA,
  • Czwarta preferencja rodzinna – rodzeństwo obywatela USA, przy czym aby zostać sponsorem, obywatel ten musi mieć ponad 21 lat.

Osoby sponsorowane przez pracodawcę

O zieloną kartę można się ubiegać, również nie mając w USA żadnych krewnych. Petycję składa w tym przypadku pracodawca, który musi wykazać m.in., że aplikant nie zabiera miejsca pracy obywatelom amerykańskim. Tutaj również obowiązuje limit wydawanych kart stałego pobytu, wynoszący 140 tys. rocznie (licząc z inwestorami i „special immigrants”, o których więcej za chwilę), jak również „stopnie preferencji” determinujące czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku.

  • Pierwsza preferencja pracownicza – do tej grupy (tzw. priority workers) należą osoby o ponadprzeciętnych zdolnościach, słynni artyści, wybitni naukowcy czy kierownicy międzynarodowych firm (ale też choćby supermodelki, np. obecna Pierwsza Dama USA Melania Trump),
  • Druga preferencja pracownicza – profesjonaliści o wyższym wykształceniu i nieprzeciętnych zdolnościach,
  • Trzecia preferencja pracownicza – wykwalifikowani i niewykwalifikowani pracownicy.

W tym miejscu warto wspomnieć, że osoby należące do dwóch ostatnich grup muszą już pracować w USA, aby móc ubiegać się o prawo stałego pobytu w tym kraju. Najpierw muszą więc zdobyć wizę pracowniczą.

Przeczytaj: Wiza pracownicza do USA

„Imigranci specjalni”

Czasem za należące do czwartej preferencji pracowniczej uznaje się osoby, które mają prawo ubiegać się o zieloną kartę na mocy konkretnych zmian w przepisach. Do grupy takich „imigrantów specjalnych” (ang. special immigrants) zaliczają się m.in.:

  • księża i inni pracownicy organizacji religijnych,
  • absolwenci studiów medycznych mieszkający w USA od 1978 r.,
  • pracownicy cywilni NATO,
  • osoby od dłuższego czasu pracujące w amerykańskich instytucjach w Hong Kongu i Tajwanie,
  • emerytowani urzędnicy lub pracownicy uznanych międzynarodowych instytucji przebywający w Stanach od dłuższego czasu,
  • dzieci zależne od amerykańskiego sądu dla nieletnich.

Inwestorzy

Jeśli jesteś inwestorem gotowym zainwestować w Stanach przynajmniej milion dolarów (ewentualnie pół miliona w regionie rolniczym lub niezbyt rozwiniętym ekonomicznie) i stworzyć w ten sposób minimum 10 etatów dla Amerykanów, również możesz ubiegać się o prawo stałego pobytu. Co roku dla takich osób przeznacza się jest 10 tys. zielonych kart.

Uwaga: 21 listopada 2019 r. wejdą w życie nowe przepisy dotyczące wydawania zielonych kart inwestorom. W związku z inflacją wzrosną choćby wspomniane wyżej sumy, jakie trzeba przeznaczyć na inwestycje w USA (do odpowiednio 1,8 mln dol. oraz 900 tys. dol.).

Uchodźcy

Na koniec warto jeszcze tylko wspomnieć, że o zieloną kartę ubiegać się mogą ponadto osoby, które co najmniej rok wcześniej uzyskały w Stanach status uchodźcy lub azylanta politycznego.

Przeczytaj również: Fikcyjne małżeństwo dla zielonej karty (marriage fraud)

Zdjęcia: Unsplash.com

WizaOnline.pl to rzetelne źródło wiedzy o zagranicznych podróżach. Publikujemy artykuły o formalnościach związanych z wyjazdem za granicę, przygotowaniach do podróży, ciekawych miejscach i atrakcjach do odwiedzenia.