Wiza na Białoruś – krok po kroku

Wiza na Białoruś nie zawsze jest potrzebna. Nawet wtedy jednak należy pamiętać o wielu kwestiach formalnych – podobnie jak podczas ubiegania się o ów dokument.

Niektórzy Polacy wybierający się na Białoruś są zobowiązani do posiadania wizy – ale niektórzy jej nie potrzebują. Nie oznacza to jednak, że mogą ot tak pojawić się na białoruskiej granicy. W poniższym artykule opisujemy dokładnie, kto i kiedy nie musi mieć wizy na Białoruś, jakich formalności powinien wtedy dopełnić, a także w jaki sposób uzyskać wizę, jeśli okaże się ona jednak niezbędna.

 Kiedy wiza na Białoruś nie jest potrzebna

Od 24 lipca 2018 r. obywatele 74 krajów – w tym Polski – mają możliwość bezwizowego wjazdu do Republiki Białorusi, o ile udają się tam przez międzynarodowy port lotniczy w Mińsku. Muszą też opuścić Białoruś, odlatując z tego właśnie lotniska, w ciągu 30 dni od przybycia. Podczas lotniskowej kontroli granicznej powinni zaś mieć przy sobie:

• paszport – ważny jeszcze przez co najmniej 3 miesiące od planowanej daty wyjazdu z Białorusi i posiadający co najmniej 2 puste strony na urzędowe pieczątki,
• dowód wykupienia medycznej polisy ubezpieczeniowej na kwotę nie niższą niż 10 tys. euro – dokument powinien zostać sporządzony w języku białoruskim lub rosyjskim, ewentualnie przetłumaczony na któryś z tych języków przez tłumacza przysięgłego,
• dowód posiadania wystarczającej ilości pieniędzy na sfinansowanie pobytu – najlepiej w gotówce, w kwocie ok. 25 euro na każdy dzień (przedłożyć można też ewentualnie wyciąg z konta wystawiony w ciągu ostatnich 10 dni).

Niepotrzebne są natomiast już żadne dodatkowe zaproszenia czy np. potwierdzenie rezerwacji hotelowej. Cudzoziemcy przebywający na terytorium Białorusi dłużej niż przez 5 dni objęci są jednak obowiązkiem meldunkowym, o którym piszemy w dalszej części tekstu. Tym natomiast, którzy nie wyjadą w ciągu 30 dni, grozi m.in. kara grzywny o wartości do 550 euro i deportacja.

W uzasadnionych przypadkach, takich jak klęska żywiołowa czy konieczność hospitalizacji, które uniemożliwiają terminowe opuszczenie Białorusi, lokalny Oddział ds. Obywatelstwa i Migracji (OOiM) na wniosek podróżnego jest w stanie wydać jednorazową wizę wyjazdową. Na jej podstawie wolno wyjechać już przez dowolne przejście graniczne.

W ramach ruchu bezwizowego przez port lotniczy w Mińsku można wjechać na Białoruś nieograniczoną liczbę razy, przy czym łącznie Polakom wolno przebywać na terenie tego kraju przez maksymalnie 90 dni w jednym półroczu (wliczają się w to dni spędzone na Białorusi zarówno bez wizy, jak i z wizą). Z ruchu bezwizowego całkiem wyłączone są zaś osoby, które:

• przylatują do Mińska z Rosji lub zamierzają tam lecieć bezpośrednio z Białorusi,
• posługują się paszportem dyplomatycznym, służbowym lub specjalnym.

Strefa turystyczno-rekreacyjna „Brześć-Grodno”

Bez wizy na Białoruś można nie tylko lecieć do Mińska, ale też przebywać – w celach wyłącznie turystycznych – w specjalnej strefie turystyczno-rekreacyjnej „Brześć-Grodno”. Strefa ta obejmuje: miasto Brześć, rejon brzeski, rejon żabinkowski, rejon kamieniecki, rejon prużański, miasto Grodno, rejon grodzieński, rejon brzostowicki, rejon wołkowyski, rejon woronowski, rejon lidzki, rejon świsłocki i rejon szczuczyński. Uczestnikom wycieczek zorganizowanych o zatwierdzonym programie wolno ponadto poruszać się bez wizy po całym terytorium obwodu brzeskiego i grodzieńskiego.

Zarówno oni, jak i turyści indywidualni mogą się dostać do strefy „Brześć-Grodno” w ramach ruchu bezwizowego tylko przez porty lotnicze w Grodnie i Brześciu oraz przez następujące przejścia graniczne:

• Bobrowniki-Berestowica,
• Kuźnica Białostocka-Bruzgi (w tym kolejowe przejście graniczne),
• Terespol-Brześć (w tym kolejowe przejście graniczne),
• Sławatycze-Domaczewo,
• Połowce-Pieszczatka,
• Białowieża-Piererow (wyłącznie ruch pieszy i rowerowy),
• Švendubrė-Privalka (granica litewska),
• Raigardas-Privalka (granica litewska),
• Soleczniki-Bieniakonie (granica litewska),
• Rudawka-Lesnaja (ruch wodny, pieszy i rowerowy).

Podczas kontroli granicznej w jednym z powyższych punktów należy okazać:

• ważny paszport,
• dowód wykupienia medycznej polisy ubezpieczeniowej na kwotę nie niższą niż 10 tys. euro – dokument powinien zostać sporządzony w języku białoruskim lub rosyjskim, ewentualnie przetłumaczony na któryś z tych języków przez tłumacza przysięgłego,
• potwierdzenie turystycznego celu pobytu – dokument wydawany bezpłatnie przez certyfikowanego operatora działającego w strefie, na życzenie również w obcym języku;
• dowód posiadania wystarczającej ilości pieniędzy na sfinansowanie pobytu – najlepiej w gotówce, w kwocie ok. 25 euro na każdy dzień (przedłożyć można też ewentualnie wyciąg z konta wystawiony w ciągu ostatnich 10 dni).

W ramach ruchu bezwizowego w strefie turystyczno-rekreacyjnej „Brześć-Grodno” przebywać można do 15 dni kalendarzowych (przy czym pobyt trwający więcej niż 5 dni należy zarejestrować, o czym piszemy pod koniec artykułu). W uzasadnionych przypadkach losowych, takich jak np. konieczność hospitalizacji, podróżny lub jego przedstawiciel może zwrócić się do lokalnego Oddziału ds. Obywatelstwa i Migracji z wnioskiem o przedłużenie pobytu. Otrzyma wówczas wizę wyjazdową, na podstawie której może opuścić Białoruś przez dowolne przejście graniczne.

Osoby nielegalnie przedłużające pobyt ponad dozwolone 15 dni mogą zostać poddane deportacji. Jej kosztem obciąża się turystę lub operatora, który wystawił dokument uprawniający do wjazdu na teren strefy bezwizowej. Jeśli dokument ten jest wystawiany z wyprzedzeniem i nie zostanie wykorzystany w ciągu 15 dni od zadeklarowanej w nim daty wjazdu, jego ważność automatycznie wygasa. Jeśli natomiast ulegnie zagubieniu – właściwy operator powinien wystawić jego duplikat.

Jak zdobyć wizę na Białoruś

Gdy do obwodu brzeskiego lub grodzieńskiego udajesz się w celu innym niż turystyczny, gdy chcesz wjechać na teren Republiki Białorusi inaczej, niż przylatując do Mińska (albo wyjechać inaczej, niż z Mińska wylatując), gdy chcesz spędzić tam więcej niż 30 dni albo np. uczyć się czy pracować – musisz wcześniej uzyskać wizę. Nie da się tego zrobić na granicy, konieczne więc jest złożenie wniosku w jednej z białoruskich placówek konsularnych. W Polsce znajdują się one w Warszawie, Białymstoku i Białej Podlaskiej.

Wniosek wizowy

Wniosek przyjmuje postać dwujęzycznego formularza – po białorusku i po polsku – który należy pobrać z tej strony, wypełnić w bezpłatnym programie do odczytu i edycji plików PDF (Adobe Reader), a następnie wydrukować i opatrzyć podpisem. Pojawiające się we wniosku pytania dotyczą m.in.:

• danych osobowych – nie tylko wnioskodawcy, ale też jego ewentualnego współmałżonka,
• danych paszportu – numer, seria, data wydania i ważności etc.,
• planowanej podróży – trasa, daty przyjazdu i wyjazdu, cel wizyty, środek transportu, osoba lub instytucja zapraszająca, jej adres, a także adres, pod którym wnioskodawca ma zamiar przebywać,
• dotychczasowych wyjazdów na Białoruś i zatargów z tamtejszym prawem,
• rodzaju wizy, o którą ubiega się osoba składająca wniosek.

Rodzaje wiz na Białoruś

Białoruskie wizy dzielą się na tranzytowe (ważne 2 dni), krótko- i długoterminowe, a pierwsze dwa rodzaje dodatkowo na wizy grupowe i indywidualne oraz upoważniające do jednego, dwóch albo nieograniczonej liczby wjazdów na Białoruś. Wizy długoterminowe zawsze są wizami wielokrotnego wjazdu, przy czym łączny pobyt w Republice Białorusi nie może przekroczyć 90 dni w ciągu 6 miesięcy od daty pierwszego przybycia.

Niezbędne dokumenty

Do wypełnionego wniosku o wizę na Białoruś dołączyć trzeba:

• zrobione w ostatnim półroczu zdjęcie o wymiarach 3,5 x 4,5 cm spełniające wymogi fotografii paszportowej – wykonane na jasnym, jednolitym tle, przedstawiające dobrze oświetloną, nieprzysłoniętą włosami, okularami ani nakryciem głowy twarz ukazaną frontem i zajmującą 70-80% kadru (oczy powinny być otwarte, usta zamknięte, a uszy widoczne);
• paszport – ważny co najmniej 3 miesiące od planowego wyjazdu z Białorusi i posiadający co najmniej 2 puste strony na urzędowe pieczątki;
• dowód wykupienia medycznej polisy ubezpieczeniowej na kwotę nie niższą niż 10 tys. euro – dokument powinien zostać sporządzony w języku białoruskim lub rosyjskim, ewentualnie przetłumaczony na któryś z tych języków przez tłumacza przysięgłego,
• kopie paszportów rodziców (stron ze zdjęciem) – gdy wiza ma zostać wydana dla dziecka;
• dowód wniesienia opłaty za rozpatrzenie wniosku wizowego – nie dotyczy dzieci do 6. roku życia, wizy dla nich wystawia się bowiem bezpłatnie.

W zależności od celu i czasu trwania pobytu na Białorusi konieczne może się okazać przedłożenie dodatkowych dokumentów, takich jak:

• zaproszenie od osoby prywatnej autoryzowane przez białoruski Oddział ds. Obywatelstwa i Migracji, wraz z kopią dowodu tożsamości tej osoby – w przypadku wiz prywatnych;
• sporządzone na papierze firmowym zaproszenie od białoruskiej firmy lub instytucji – wizy służbowe (aby uzyskać długoterminową wizę służbową, trzeba dostarczyć ponadto kopię kontraktu między firmą polską a białoruską i dokument potwierdzający zatrudnienie w tej pierwszej);
• pismo z białoruskiej agencji turystycznej lub potwierdzenie rezerwacji hotelowej, przy czym rezerwacja dotyczy tylko pobytu mającego trwać maksymalnie 10 dni i musi być sporządzona na papierze firmowym; rezerwacje internetowe, np. z serwisu Booking, nie są akceptowane – jednokrotne wizy turystyczne;
• dokument upoważniający do wjazdu na teren państwa docelowego, kopia tego dokumentu, kopia biletów podróżnych, ewentualnie sporządzone na papierze firmowym pismo od pracodawcy w przypadku zawodowych kierowców – wizy tranzytowe;
• sporządzone na papierze firmowym pismo od pracodawcy, pismo ze Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (ZMPD), kopia licencji – roczne wizy dla zawodowych kierowców;
• dowód dysponowania środkami finansowymi w kwocie wystarczającej do pokrycia kosztów pobytu na Białorusi (ok. 550 euro na miesiąc lub ok. 22 euro na dzień w przypadku krótszego pobytu) – nawet jeśli konsul nie zażąda przedstawienia takiego dowodu, to ten ostatni może być wymagany podczas kontroli granicznej przy wjeździe na Białoruś.

Koszt wizy na Białoruś

Opłatę za rozpatrzenie wniosku wizowego należy przelać na rachunek bankowy konkretnej placówki konsularnej. Jej wysokość zależy natomiast od rodzaju wizy, co przedstawiliśmy w formie poniższej tabeli:

Jak długo czeka się na wydanie białoruskiej wizy

Powyższe kwoty dotyczą standardowego trybu rozpatrywania wniosków w przeciągu 5 dni roboczych. Aby podanie zostało rozpatrzone w 48 godzin (tryb ekspresowy), należy wnieść opłatę dwa razy wyższą.

W bardziej skomplikowanych przypadkach konsul zastrzega sobie prawo do wydłużenia tego czasu – może np. poprosić o osobistą rozmowę lub dostarczenie dodatkowych dokumentów. Lepiej więc nie zostawiać kwestii zdobycia wizy na ostatnią chwilę i złożyć wniosek ze stosownym wyprzedzeniem (aczkolwiek nie wcześniej niż 3 miesiące przed planowaną podróżą). Choć nie zostanie on rozpatrzony, dopóki pieniądze nie znajdą się na koncie białoruskiej placówki dyplomatycznej, to odbierając dokumenty, należy przedstawić dowód wniesienia opłaty.

Wiza na Białoruś korespondencyjnie

Placówki nie przyjmują podań przesłanych faksem ani pocztą elektroniczną, wniosek wizowy wraz z dokumentami można natomiast złożyć za pośrednictwem poczty tradycyjnej. Podanie należy wówczas uzupełnić o:

• kod pocztowy i numer telefonu komórkowego,
• kopertę zwrotną z adresem i znaczkiem o wartości właściwej dla przesyłek poleconych z potwierdzeniem odbioru (uwaga – jeśli znaczek będzie miał zbyt niską wartość, paszport z wizą zostanie odesłany przesyłką nierejestrowaną!).

Brak koperty zwrotnej skutkuje koniecznością odebrania dokumentów osobiście w białoruskiej ambasadzie w Warszawie, dokąd należy zaadresować podanie. W przypadku osobistego złożenia wniosku istnieje natomiast możliwość dołączenia do niego koperty zwrotnej, by paszport z wizą został odesłany pocztą.

Czas rozpatrywania podań kierowanych tą drogą liczony jest od momentu ich dotarcia do ambasady, o ile tylko zaksięgowano już na koncie opłatę wizową. Wniosek nie zostanie jednak rozpatrzony w ogóle, jeśli podanie będzie niekompletne, tj. jeśli formularz będzie niepodpisany bądź wypełniony tylko częściowo lub gdy zabraknie któregoś z obowiązkowych dokumentów. Konsul ma za to prawo poprosić o dosłanie kolejnych, a także o stawienie się na osobistą rozmowę w ambasadzie.

Przedłużenie wizy na Białoruś

Białoruskie wizy krótkoterminowe wydaje się zasadniczo na miesiąc lub 3 miesiące, te długoterminowe zaś pozostają ważne przez rok. Jak już jednak wspomniano, łączny pobyt na terytorium Białorusi nie może przekroczyć 90 dni w ciągu jednego półrocza. Jego samowolne przedłużenie może zostać ukarane grzywną o wartości do 550 euro i deportacją – podobnie jak przy ruchu bezwizowym.

Istnieje natomiast możliwość legalnego wydłużenia dozwolonego czasu pobytu w Republice Białorusi. W tym celu należy udać się do wspomnianego Oddziału ds. Obywatelstwa i Migracji oraz złożyć stosowny wniosek, uiszczając opłatę za jego rozpatrzenie i odpowiednio motywując konieczność pozostania w kraju na dłużej. Ważności samej wizy nie da się natomiast przedłużyć i chcąc opuścić Białoruś, należy w tymże Oddziale ubiegać się o wizę wyjazdową. Wyjątek stanowi sytuacja, w której cudzoziemiec po otrzymaniu zezwolenia na pobyt czasowy zwróci się do OOiM z prośbą o wydanie mu wizy wielokrotnego wjazdu.

Obowiązek meldunkowy

Lokalny Oddział ds. Obywatelstwa i Migracji jest również miejscem, w którym należy dokonać meldunku w przypadku pobytu dłuższego niż 5 dni. Obowiązek tego rodzaju rejestracji nie dotyczy tylko tych cudzoziemców, którzy posługują się paszportem dyplomatycznym. Pozostali muszą się zaś mu poddać, niezależnie od tego, czy na Białorusi przebywają na podstawie wizy, czy przybyli tu w ramach ruchu bezwizowego. W przeciwnym razie – podobnie jak za brak ważnej wizy – grozi im kara upomnienia, grzywny (o wartości do 550 euro) lub nawet deportacji.

Od 2019 r. istnieje możliwość dokonania meldunku bez konieczności udawania się osobiście do OOiM, tylko za pośrednictwem strony https://portal.gov.by. Trzeba jedynie podać adres e-mail, na który przesłane zostanie potwierdzenie rejestracji. Meldunek – czy to elektroniczny, czy dokonywany w Oddziale – jest bezpłatny i wymaga wskazania adresu, pod którym przebywa podróżny.

Zmiana miejsca pobytu zobowiązuje do ponownego zameldowania się pod nowym adresem. Wyjątek stanowią turyści podróżujący zgodnie z zatwierdzonym programem – w ich przypadku wystarczy zameldować się raz, podając adres pierwszego miejsca pobytu. Goście hoteli, hosteli, gospodarstw agroturystycznych czy sanatoriów nie muszą zaś wcale przejmować się formalnościami w tym zakresie, ponieważ kwestie dotyczące ich meldunku spoczywają na administracji obiektów noclegowych.

Zdjęcia: Unsplash.com, Pixabay.com