Co Brexit oznacza dla Polaków

Wyjście Wielkiej Brytanii z UE na razie jeszcze nie ma wielkiego wpływu na życie Polaków. Z końcem okresu przejściowego może się to jednak mocno zmienić.

W nocy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. tzw. Brexit stał się faktem: Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Co to oznacza Polaków, którzy mieszkają na Wyspach, uczą się tam lub pracują? Czy podróżowanie do UK w celach np. służbowych lub turystycznych będzie trudniejsze? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.

W praktyce Wielka Brytania pozostanie członkiem UE jeszcze do końca bieżącego roku. Jej przedstawiciele nie mają już tylko wpływu na unijne decyzje podejmowane po 1 lutego. Poza tym chwilowo właściwie nic się nie zmienia: Polacy nadal mogą wjechać do UK na podstawie dowodu osobistego i nie podlegają kontroli celnej na brytyjskiej granicy, mogą się też tam osiedlić. Ci zaś, którzy już mieszkają na Wyspach, zachowują swe dotychczasowe prawa.

Okres przejściowy zakończy się jednak 31 grudnia 2020 r. Co potem? Obecnie jeszcze niewiele wiadomo. Przez te 11 miesięcy Unia Europejska i Wielka Brytania mają dopiero wypracować nowe rozwiązania dotyczące dalszej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa, wymiany towarów i usług czy przepływu osób. Porozumienie zawarte między UE a Zjednoczonym Królestwem dopuszcza możliwość wydłużenia okresu przejściowego o rok, a nawet o dwa lata, jednak brytyjski premier zapowiedział, że nie będzie takiej potrzeby.

Brexit – co się może zmienić

Biorąc pod uwagę to, jak wyglądają obecnie relacje pomiędzy UK a krajami nienależącymi do Unii i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nie można natomiast wykluczyć, że po 1 stycznia 2021 r.:

• Polacy będą potrzebować wizy do Wielkiej Brytanii,
• Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) przestanie być honorowana w UK,
• wzrosną ceny towarów importowanych z UK do Polski oraz tych importowanych do Wielkiej Brytanii z UE,
• wzrosną opłaty roamingowe,
• Polakom będzie trudniej wyemigrować na Wyspy i podjąć tam naukę czy pracę (konieczne może okazać się uzyskanie zezwolenia).

Status osoby osiedlonej w Wielkiej Brytanii

Wiadomo jednak na pewno, że zagraniczni studenci brytyjskich uczelni rozpoczynający naukę najpóźniej na jesieni 2020 r. będą mogli skończyć studia na dotychczasowych zasadach, a osoby nieposiadające brytyjskiego obywatelstwa, które już w Wielkiej Brytanii mieszkają, nie będą zmuszone do opuszczenia UK.

Zachowają też posiadane obecnie przywileje, takie jak choćby prawo do pracy, korzystania z publicznej służby zdrowia czy pobierania różnego rodzaju świadczeń – o ile nadany im zostanie tzw. status osoby osiedlonej (ang. settled status). Wnioski w tej sprawie można składać jeszcze do końca czerwca 2021 r. O tym, co dokładnie należy zrobić, pisaliśmy szczegółowo w artykule „Jak uzyskać status osoby osiedlonej w Wielkiej Brytanii”.

Tutaj warto tylko podkreślić, że „settled status” zostanie przyznany jedynie tym, którzy są w stanie wykazać zamieszkanie w UK przez co najmniej 5 kolejnych lat (z pewnymi wyjątkami). Osoby przebywające na Wyspach krócej otrzymają natomiast status tymczasowy (ang. pre-settled status), i to nawet jeśli przeprowadzą się do Wielkiej Brytanii dopiero w grudniu 2020 r. Ważne, by zrobiły to przed końcem okresu przejściowego. „Pre-settled status” podlega pewnym ograniczeniom, ale uprawnia do późniejszego ubiegania się o „settled status” i pozwala pozostać w UK nawet po faktycznym – a nie tylko formalnym – wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Zdjęcie: Unsplash.com