Zmiana statusu wizy w USA

Jeśli podczas pobytu w USA zmienią ci się plany i np. zamiast tylko zwiedzać, zechcesz w Stanach pracować, możesz ubiegać się o zmianę statusu swojej wizy.

Ubiegając się o wizę do USA, musisz podać przyczynę podróży do tego kraju. Od niej zależy konkretny rodzaj dokumentu, o który należy się starać. Dopóki przebywasz w Stanach, cel twojego pobytu powinien pozostać taki sam. Co jednak, jeśli np. w USA spędzasz wakacje na wizie turystycznej, ale znajomy proponuje ci tam nagle pracę? Czy trzeba wracać do Polski i wnioskować o nową wizę pracowniczą? Niekoniecznie – status wizy da się bowiem zmienić.

Z poniższego artykułu na ten temat dowiesz się m.in.:

• kto może się ubiegać o zmianę statusu wizy do USA (a kto nie),
• kiedy zmiana statusu wizy nie jest konieczna,
• co to jest formularz I-539,
• co to jest formularz I-129,
• ile kosztuje zmiana statusu wizy w USA,
• kiedy należy złożyć wniosek o zmianę statusu wizy,
• co to jest „reguła 30/60”,
• jak długo czeka się na decyzję o zmianie statusu wizy,
• na czym polega różnica między „Change of Status” i „Adjustment of Status”.

Kto może się ubiegać o zmianę statusu wizy w USA

Aby móc złożyć podanie o zmianę statusu wizy, trzeba spełnić wszystkie poniższe warunki. Twój wniosek kwalifikuje się do rozpatrzenia, tylko jeśli:

• w Stanach znajdujesz się legalnie, czego dowodem jest wbita do paszportu pieczątka z datą wjazdu, kategorią celu pobytu i terminem, do którego możesz pozostać USA,
• termin ten nie zdążył jeszcze upłynąć,
• przestrzegasz warunków, na jakich wolno przebywać ci w Stanach (czyli np. nie próbujesz podjąć pracy na wizie studenckiej lub turystycznej),
• nie masz na koncie wykroczeń, które mogłyby cię dyskwalifikować.

Kto nie może ubiegać się o zmianę statusu wizy w USA

Spełnienie powyższych warunków jednak nie zawsze wystarcza. O zmianę statusu wizy podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych nie mogą się starać osoby, które:

• po prostu wizy nie mają, bo do USA przybyły w ramach programu ruchu bezwizowego (Visa Waiver Program, VWP),
• znajdują się w USA przejazdem – wiza tranzytowa (C), tranzyt bezwizowy (Transit Without Visa, TWOV), członkowie załogi samolotu lub statku (wiza kat. D),
• są posiadaczami wiz kategorii K – mogą to być np. mające mniej niż 21 lat dzieci, małżonkowie lub narzeczeni obywateli USA (ewentualnie jeszcze dzieci narzeczonych),
• informatorzy oraz świadkowie współpracujący z amerykańskimi służbami w zakresie walki z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną, a także członkowie ich rodzin (wiza nieimigracyjna S).

Inne ograniczenia dotyczące zmiany statusu wizy w USA

Czasem też to, czy możesz zmienić status swojej wizy, zależy od tego, jaką wizę posiadasz obecnie i na jaką chcesz ją zamienić. Np. słuchacze szkół technicznych i zawodowych (ang. vocational students) kształcący się w Stanach na podstawie wizy M-1 nie mogą zmienić jej na wizę F-1, która umożliwia zostanie studentem uczelni wyższej (ang. academic student). Nie mogą też jej zmienić na wizę typu H, pozwalającą na podjęcie pracy tymczasowej, o ile kwalifikacje do tej pracy zdobyli właśnie dzięki kształceniu się w ramach swojej wizy M-1.

Z kolei uczestnicy niektórych programów wymiany – m.in. stażyści medycyny – bez uzyskania specjalnego zezwolenia mogą zmienić status swojej wizy J-1 wyłącznie na wizę dla dyplomatów i przedstawicieli rządu (A) albo na wizę dla pracowników organizacji międzynarodowych (G).

Więcej na temat wiz F-1, M-1 i J-1 przeczytasz w artykułach „Rodzaje wiz do USA” oraz „Wiza do USA dla studenta – krok po kroku”.

Kto nie musi ubiegać się o zmianę statusu wizy w USA

Niekiedy zmiana celu pobytu w Stanach nie musi oznaczać konieczności zmiany statusu wizy. Dotyczy to chociażby posiadaczy wiz B-1, którzy do USA przybywają w interesach, ale po załatwieniu spraw służbowych chcą przeznaczyć część czasu, jaki pozostał im do wyjazdu, na zwiedzanie lub rozrywki (w związku z czym teoretycznie powinni uzyskać wizę B-2).

O zmianę statusu wizy nie muszą też ubiegać się osoby przebywające w Stanach Zjednoczonych jako małżonkowie lub dzieci posiadaczy wiz typu A, E, G, H, I, J, L, F lub M (zob. „Rodzaje wiz do USA”) i chcące podjąć naukę w amerykańskiej szkole podstawowej bądź średniej. Zmiana statusu wizy pochodnej wymienionych kategorii jest wymagana dopiero wtedy, gdy jej posiadacz pragnie studiować na uczelni wyższej (jak uniwersytet czy koledż).

Jak zmienić status wizy w USA

Aby zmienić status wizy w USA, teoretycznie wystarczy wypełnić właściwy wniosek, wnieść opłatę za jego rozpatrzenie i… uzbroić się w cierpliwość. W praktyce okazuje się to nieco bardziej skomplikowane – ale przecież nie niemożliwe. Każdego roku status wizy zmieniają wszak setki osób. Grunt to odpowiednie przygotowanie oraz przestrzeganie określonych terminów.

Formularz I-539

Podstawowym dokumentem niezbędnym do tego, aby zmienić status wizy, jest formularz I-539, który po wypełnieniu należy złożyć w amerykańskim Urzędzie Imigracyjnym (US Citizenship and Immigration Services, USCIS). Pytania w nim zawarte w dużej mierze pokrywają się z tymi pojawiającymi się w formularzu DS-160, wypełnianym podczas wnioskowania o wizę jeszcze w Polsce. Dodatkowo podać należy np. informacje na temat ewentualnych poprzednich kontaktów z USCICS albo preferowaną datę zmiany statusu wizy.

Wniosek można wypełnić zasadniczo zasadniczo na dwa sposoby:

• online – ta opcja dostępna jest tylko dla posiadaczy wiz B-1, B-2, F-1, F-2, H-4, M-1 i M-2, którzy składają wniosek samodzielnie i we własnym imieniu, tj. nie uwzględniając w nim członków rodziny ani nie korzystając z pośrednictwa np. prawnika;
• w wersji papierowej – wypełniony formularz należy przesłać kurierem lub pocztą do jednego z oddziałów USCIS; konkretny adres zależy m.in. od wyjściowego statusu wizy, listę adresów znaleźć zaś można na stronie https://www.uscis.gov/i-539-addresses.

Wzór formularza można pobrać i wydrukować natomiast ze strony https://www.uscis.gov/i-539. Jest tam również przycisk rozpoczynający aplikację online, a także pliki PDF z dokładną instrukcją wypełniania wniosku i przydatnymi wskazówkami. Warto wiedzieć, że jeśli twoi bliscy – tj. współmałżonek i mające mniej niż 21 lat dzieci stanu wolnego – ubiegają się o taką samą zmianę statusu wizy, możecie wypełnić wspólnie jeden formularz I-539 (ale wyłącznie w wersji papierowej).

Uwaga: 15 października 2019 r. obowiązywać zacznie nowa wersja formularza I-539. Formularze starego typu wysłane po tej dacie nie będą rozpatrywane!

Formularz I-129

Jeśli chcesz zmienić status swojej wizy na taki, który umożliwi ci podjęcie na terenie USA legalnej pracy zarobkowej (zależnie od tego, czym masz się zajmować, może to być wiza typu E, H, L, O, P, Q albo R), wniosek musi złożyć twój przyszły pracodawca, wypełniając w tym celu formularz I-129. Członkowie twojej najbliższej rodziny – o ile nie planują sami zarabiać – powinni w tym samym czasie złożyć formularz I-539.

Dodatkowe dokumenty

Do formularza I-539 dołączyć trzeba zestaw dokumentów potwierdzających zasadność zmiany statusu wizy. W przypadku zmiany na wizę studencką będą to np.:

• formularz I-20, czyli dowód na przyjęcie do wybranej szkoły i wniesienie opłaty SEVIS (zob. „Wiza dla studenta do USA – krok po kroku”),
• plan nauki (np. broszura programowa z uczelni) i dowód na to, że kwalifikujesz się do jej podjęcia (np. świadectwo ukończenia szkoły średniej),
• dokumenty świadczące o tym, że masz odpowiednie fundusze lub wsparcie – rodziny, przyjaciół, sponsora – by utrzymać się podczas nauki w Stanach Zjednoczonych (np. wyciągi bankowe, rozliczenia podatkowe czy formularze I-134 wypełnione i podpisane przez każdego, kto ma zamiar finansować twój pobyt w USA).

Ile kosztuje zmiana statusu wizy w USA

Tak jak trzeba wnieść opłatę za rozpatrzenie wniosku wizowego, tak samo trzeba opłacić rozpatrzenie wniosku o zmianę statusu wizy. I tak samo jest to opłata bezzwrotna, niezależnie od tego, czy Urząd Imigracyjny przychyli się do twojej prośby, czy ją odrzuci.

O ile jednak koszt wizy do USA zależy w dużej mierze od jej rodzaju, o tyle przesyłając do USCIS wypełniony formularz I-539, zawsze należy uiścić tę samą kwotę. Obecnie wynosi ona 370 dolarów.

Ale to nie wszystko. Jednym z etapów ubiegania się o zmianę statusu wizy jest stawienie się w oddziale USCIS celem pobrania odcisków palców i zrobienia zdjęcia osobie, która się o taką zmianę ubiega. Z tytułu tej procedury (ang. Biometrics Appointment) pobierana jest dodatkowa opłata wynosząca 85 dolarów, uiszcza się ją zaś już w momencie składania wniosku.

Z obydwu opłat zwolnieni są tylko posiadacze wiz kategorii A, G i NATO. Aby obliczyć, ile łącznie będzie cię kosztować złożenie wniosku o zmianę statusu wizy, możesz skorzystać ze specjalnego kalkulatora na stronie https://www.uscis.gov/feecalculator.

Uwaga: w niektórych przypadkach, aby zmienić status wizy w USA, konieczne jest złożenie dwóch wniosków I-539 – jednego w celu przedłużenia dopuszczalnego czasu pobytu na terytorium Stanów Zjednoczonych, drugiego zaś w celu zmiany statusu wizy (p. niżej). Opłatę za rozpatrzenie należy niestety w takiej sytuacji wnieść dla każdego wniosku oddzielnie.

Kiedy należy złożyć wniosek o zmianę statusu wizy

Przy wjeździe do Stanów Zjednoczonych urzędnik imigracyjny decyduje o tym, jak długo wolno ci tu pozostać. Data, do której musisz opuścić USA, znajduje się na wbijanej do paszportu pieczątce oraz w formularzu I-94 (jego papierową wersję można obecnie otrzymać, tylko przekraczając amerykańską granicę na lądzie; z wersją elektroniczną zapoznać się można natomiast za pośrednictwem strony Urzędu Celnego i Ochrony Granic – US Customs and Border Protection, USCBP – pod adresem https://i94.cbp.dhs.gov/I94/#/home). Określa ona zarazem, do kiedy możesz aplikować o zmianę statusu wizy.

Teoretycznie w przypadku udokumentowanych zdarzeń losowych, takich jak nagła hospitalizacja czy kradzież dokumentów, USCIS jest w stanie wyjątkowo rozpatrzyć wniosek złożony po czasie, lepiej jednak nie ryzykować, zostawiając wszystko na ostatnią chwilę. Zgodnie z zaleceniami amerykańskiego Urzędu Imigracyjnego podanie o zmianę statusu wizy należy złożyć co najmniej 45 dni przed końcem dopuszczalnego pobytu w Stanach.

Uwaga: jeśli chcesz zmienić status wizy na studencką (F-1 lub M-1), ale termin ważności twojego zezwolenia na pobyt w USA upływa wcześniej niż 30 dni przed rozpoczęciem wybranego programu nauki, twój wniosek nie zostanie nawet rozpatrzony. Musisz najpierw zawnioskować o przedłużenie prawa pobytu – wypełniając osobny formularz I-539 i wnosząc osobną opłatę w kwocie 370 dolarów.

Przeczytaj: Zmiana wizy turystycznej do USA na studencką

„Reguła 30/60”

Teoretycznie dobrze byłoby złożyć podanie o zmianę statusu wizy, jak tylko zechcesz takiej zmiany dokonać. Jednak jeżeli zrobisz to za szybko – tj. w ciągu 30 dni od przybycia do Stanów – USCIS zacznie podejrzewać, że cel pobytu w USA podany podczas ubiegania się o wizę był nieprawdziwy. A wtedy może nie tylko odmówić zmiany jej statusu, ale wręcz nakazać ci natychmiastowe opuszczenie Stanów i zabronić przez dłuższy czas powrotu! Bezpieczniej więc odczekać przynajmniej miesiąc, a jeszcze lepiej dwa. Po upływie 60 dni od daty przyjazdu prośby o zmianę statusu wizy przestają być bowiem poddane zaostrzonemu nadzorowi.

Od imigracyjnej „reguły 30/60” istnieją pewne wyjątki. Zalicza się do nich choćby wyjazd do USA w celu rozejrzenia się za szkołą, w której miałoby się później podjąć naukę. Taki zamiar należy zgłosić konsulowi podczas ubiegania się o wizę turystyczną (B-2). Wówczas w polu „Annotations” (zob. „Jak wygląda wiza do USA”) na wizie zostanie zaznaczone, że jej posiadacz jest potencjalnym studentem. Jeśli podczas wyjazdu zdecyduje się pozostać w USA i studiować, wówczas zmianę statusu z wizy turystycznej na studencką będzie można przeprowadzić szybciej i łatwiej.

Jak długo czeka się na decyzję o zmianie statusu wizy

Po złożeniu wniosku o zmianę statusu wizy otrzymasz pokwitowanie wraz z instrukcją dotyczącą tego, jak na podstawie owego pokwitowania sprawdzić status rozpatrywanej sprawy.

Dopóki USCIS nie podejmie decyzji, nie wolno ci samowolnie zmienić warunków pobytu w USA. Czyli jeśli przebywasz tam np. na wizie turystycznej i chcesz zmienić jej status na studencką/pracowniczą, nie wolno ci podjąć nauki/zatrudnienia, dopóki twój wniosek nie zostanie rozpatrzony pozytywnie. W przeciwnym razie naruszysz przepisy prawa imigracyjnego, co może skutkować wieloletnim lub nawet dożywotnim zakazem wjazdu do Stanów Zjednoczonych!

Oczekiwanie na rozpatrzenie wniosku może niestety potrwać nawet kilka miesięcy (szacunkowy czas sprawdzisz na stronie https://egov.uscis.gov/processing-times/). Jeśli w tym czasie opuścisz Stany, konieczne będzie po prostu ubieganie się o nową wizę w ambasadzie lub konsulacie. Często zresztą znacznie szybciej jest wrócić do ojczyzny i zdobyć dokument w taki właśnie sposób. To rozwiązanie powinni rozważyć nie tylko ci, którym się spieszy (bo np. wkrótce startuje program nauki w wybranej przez nich szkole), ale też choćby posiadacze wizy M-1, którzy chcieliby zmienić ją na F-1 (bo będąc w USA, nie mogą tego zrobić).

A co, jeśli w trakcie oczekiwania na decyzję USCIS wygaśnie twoje prawo do tymczasowego pobytu na terenie Stanów Zjednoczonych? Przebywanie w USA po upływie terminu podanego na pieczątce w paszporcie i w formularzu I-94 jest przecież naruszeniem przepisów prawa imigracyjnego. Na szczęście USCIS, gdy rozpatruje wniosek o zmianę statusu wizy, nie wszczyna względem wnioskodawcy postępowania deportacyjnego (wciąż jednak może to zrobić Departament Bezpieczeństwa Narodowego – Department of Homeland Security, DHS). W przypadku wydania pozytywnej decyzji czas rozpatrywania wniosku o przedłużenie lub zmianę statusu wizy traktuje się zaś jako legalny czas pobytu aplikanta w Stanach. Gdyby jednak wniosek ten miał zostać rozpatrzony negatywnie, trzeba liczyć się z koniecznością natychmiastowego opuszczenia USA i możliwymi problemami z powrotem do tego kraju w przyszłości.

Zmiana statusu wizy nieimigracyjnej a staranie się o zieloną kartę

Na koniec warto uświadomić sobie różnicę pomiędzy dwoma sformułowaniami, z którymi można się spotkać w amerykańskiej terminologii urzędniczej dotyczącej zmiany statusu wizy:

• Change of Status – zmiana statusu wizy z nieimigracyjnej na nieimigracyjną innego typu (np. z wizy służbowo-turystycznej B-1/B-2 na wizę studencką F-1 lub M-1);
• Adjustment of Status – zmiana statusu wizy z nieimigracyjnej na imigracyjną, czyli uzyskanie prawa stałego pobytu (tzw. zielonej karty).

W tym drugim przypadku procedura zmiany statusu wizy przebiega nieco inaczej, niż to opisano powyżej. Np. jeśli podczas studiów w Stanach weźmiesz ślub z obywatelem USA i zechcesz na tej podstawie ubiegać się o zieloną kartę, twój współmałżonek będzie musiał wypełnić formularz I-130, a ty – formularz I-485. Opłaty za rozpatrzenie wspomnianych wniosków są sporo wyższe niż w przypadku formularza I-539 (odpowiednio 535 oraz 1225 dolarów), a oczekiwanie na decyzję może ciągnąć się około dwóch lat. W międzyczasie możesz postarać się o zgodę na pracę i podróżowanie, dopóki jednak jej nie uzyskasz, nie wolno ci opuścić Stanów Zjednoczonych. Więcej szczegółów na temat starania się o zieloną kartę przedstawiliśmy w artykule: „Zielona karta do USA – czym jest i jak ją zdobyć?„.

Zdjęcia: Unsplash.com